تاریخ خبر : ۱۴۰۱/۰۲/۳۱
تعداد بازدید : ۲۶۳
تبادل میکرو و نانو پلاستیک بین جو زمین و آب اقیانوسها
طی پژوهش انجام شده با همکاری دانشگاه شیراز و چندین دانشگاه بین المللی، تبادل و شار میکرو و نانو پلاستیکها بین جو زمین و آب اقیانوسها مدلسازی شد و یک استراتژی جهانی ترسیم و پیشنهاد گردید.
در ابتدا تصور میشد که چرخه ذرات میکرو و نانو پلاستیک (Micro and Nano Plastics Cycle) میان دریا و خشکی (درون قاره ها) تنها از طریق رودخانه ها و تخلیه ساحلی دریاها صورت میگیرد و تحقیقات بر این موارد متمرکز شده بود، اما بدون در نظر گفتن جو (atmosphere)! در صورتی که جو زمین، بخش مهمی از چرخه ذرات پلاستیکی است و منبع بالقوه قابل توجهی از آلودگی ذرات پلاستیکی کوچک میباشد که میتواند مستقیما به/از اقیانوسها و دریاها وارد/خارج شود. ذرات پلاستیکی موجود در جو از نظر اندازه بسیار کوچک و عمدتا کمتر از 500 میکرومتر هستند که از میان اندازه های مختلف، فراوانی ذرات قابل استنشاق کمتر از 10 میکرومتر بسیار بیشتر است. حرکت جوی این ذرات و به خصوص در اندازه هایی که ذکر شد نگرانیهای بسیاری را ایجاد میکند، چرا که این اندازه از ذرات دقیقا در گستره خطر آفرین برای سلامت محیط زیست، اکوسیستم و انسان قرار میگیرد. بنابراین تعیین مقدار کمی و کیفی ذرات میکرو و نانو پلاستیک در محیطهای جوی و دریایی و تبادل دریایی-جوی آنها برای سلامت جهانی (global health) بسیار حائز اهمیت است. این مقاله چشمانداز «ناشناختههای» فعلی در علم میکرو و نانو پلاستیکهای جوی، مانند میزان نهشت دریایی این ذرات در دریا و نرخهای انتشار خاص و شار ورودی و خروجی این آلاینده را برجسته میکند و یک استراتژی مستدل برای رسیدگی به این شکافهای علمی و دادهای ارائه میکند. هدف از بیان استراتژی یکپارچه جهانی در رابطه با این آلاینده که در این مقاله توسط نویسندگان به تفصیل شرح داده شده است، کمک به ایجاد یک مجموعه داده منسجم، صحیح، دقیق و قابل مقایسه است که ما را قادر می سازد مدلسازی با عدم قطعیت ناچیز در رابطه با شار میکرو و نانو پلاستیکهای جوی-اقیانوسی داشته باشیم. همچنین بر اساس این نتایج، در مقاله مذکور از سازمانهای بین المللی خواسته شد که محیط جوی به عنوان محیطی مهم و تاثیرگذار در چرخه ذرات پلاستیکی گنجانده شود، چرا که این ذرات پلاستیکی را تا فواصل بسیار دور منتقل میکند و به طور بالقوه این ذرات را وارد محیط دریایی میکند و یا از محیط دریایی وارد جو میشود.
در این مطالعه نشان داده شد که غلظت قابل توجهی از ذرات میکرو و نانو پلاستیک میتواند از طریق جو در اقیانوسها و دریاهای سراسر جهان نهشته شود. حتی برعکس این موضوع نیز نشان داده شد که این ذرات میتوانند مکانیزم تبادلی شبیه به تبادل آئروسل نمک دریا در جو دریایی از طریق امواج و ترکیدن حباب ایجاد کنند و از دریاها و اقیانوسها وارد جو شوند (bubble burst ejection of micro and nano plastics). در این مقاله چشم انداز، تبادل یا شار اقیانوسی-جوی (ocean-atmosphere exchange or flux) تا 25 میلیون تن متریک در سال تخمین زده شده است، اما با توجه به محدود بودن دادهها در این زمینه عدم قطعیتهایی نیز وجود دارد. برای مقابله با این عدم قطعیت و برای پیشبرد، محاسبه و مدلسازی جهانی شار میکرو و نانو پلاستیکهای اقیانوسی-جوی، ما در این مقاله یک استراتژی دقیق جهانی از شروع تا پایان هر تحقیق (از اصول نمونه برداری و تکنیکها صحیح شناسایی تا مدلسازی) ترسیم کردهایم که نه تنها یک شبکه رصدی بلندمدت از میکرو و نانو پلاستیکهای جوی را فراهم می کند، بلکه به تعیین کمیت شار میکرو و نانو پلاستیکهای جوی-اقیانوسی و همچنین رشد و ارتقای سایر محققین در سراسر جهان نیز کمک میکند.
با توجه به اهمیت این خطر رو به رشد، دو سازمان معتبر بین المللی شامل “گروه کارشناسان علمی حفاظت از محیط زیست دریایی سازمان ملل” تحت عنوان UN GESAMP (United Nations Group of Experts on the Scientific Aspects of Marine Environmental Protection) و “سازمان جهانی هواشناسی” تحت عنوان WMO (World Meteorological Organization) بر این موضوع متمرکز شدند. در واقع GESAMP گروهی از کارشناسان مستقل علمی است که به سازمان ملل (United Nations) در مورد جنبه های علمی حفاظت از محیط زیست دریایی مشاوره میدهد. این دو سازمان تحت نظارت و حمایت سازمان ملل، از 33 محقق بین المللی، از دانشگاههای تراز بالای کشورهای اروپایی، آمریکا و استرالیا و از قاره آسیا دانشگاهی تراز اول از چین و دانشگاه شیراز از ایران، دعوت به همکاری کرد. از آنجا که نحوه ایجاد، منشا، انتقال، سرنوشت، اثرات و به عبارتی جنبههای مختلف این آلاینده نوظهور هنوز کاملا مشخص نیست، محققین بین المللی از رشته های مختلف علمی دعوت شدند و در رشته زمین شناسی زیست محیطی از دکتر سجاد عباسی، هیئت علمی دانشگاه شیراز دعوت به عمل آمد. خروجی این همکاری که تقریبا 2 سال به طول انجامید در نشریه Nature Reviews Earth & Environment به چاپ رسیده است.